„Człowiek, jest tym, co zje”, jak twierdził Ludwig Feuerbach. Zatem to, co jemy, ma wpływ na to, jak funkcjonuje nasz organizm. Aby nasz organizm i psychika działały możliwie jak najlepiej, powinniśmy wybierać takie produkty, które są bogate w cenne i niezbędne składniki odżywcze. Do grupy tych najbogatszych należy jajko. W dodatku spożywając jajka, nie musimy czynić wyrzutów, że wchłaniamy puste kalorie.
Jakie składniki odżywcze posiadają jajka?
- Najcenniejszą częścią jajka jest żółtko, które zawiera witaminy: A, D, E, K, B-1, B-12, kwas pantotenowy (główny składnik witaminy B5), tłuszcze omega-3, kwas foliowy i beta-karoten oraz zdrowa dla oczu luteina. Zawarta w żółtkach biotyna (witamina B-7) wspomaga metabolizm kwasów tłuszczowych i glukozy.
- Wspomniany kwas pantotenowy odgrywa ważną rolę w budowie komórek i przyczynia się do rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Podobnie, jak biotyna, wpływa na metabolizm węglowodanów i tłuszczów. Ponadto jest niezbędny do wytwarzania przeciwciał. Wpływa pozytywnie na skórę, przyspiesza gojenie się ran, pomaga w zwalczaniu infekcji, zapobiega zmęczeniu i przeciwdziała ubocznym objawom działania antybiotyków.
- Z kolei witamina A jest niezbędna dla zdrowia oczu, tarczycy, zwiększa odporność na infekcje, korzystnie wpływa na wzrost i stan kości, zębów, dziąseł, skóry oraz włosów.
- Zawarta w żółtku witamina D pomaga we wchłanianiu witaminy A i podobnie jak ona, wspomaga utrzymanie prawidłowej struktury kości i zębów oraz leczenie oczu.
- Natomiast witamina E spowalnia proces starzenia się komórek, wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe, wpływa na obniżenie ciśnienia krwi oraz wspomaga leczenie chorób skóry.
- Występująca w jajku witamina K zapobiega krwawieniom i krwotokom oraz zapewnia prawidłową krzepliwość krwi.
- Witaminy B-1 (tiamina) i B-12 (kobalamina) wspomagają proces wzrostu i wpływają korzystnie na układ nerwowy oraz sprawność umysłową. Kobalamina poprawia pamięć i koncentrację i wpływa na wzrost sił witalnych organizmu. Natomiast tiamina dodatkowo pomaga w leczeniu choroby lokomocyjnej i półpaśca. Odgrywa też ważną rolę w procesie trawienia.
- Kwas foliowy (folacyna) wykazuje działanie antypasożytnicze, odtruwające, przeciwbólowe, zwiększa witalność, pobudza apetyt, korzystnie oddziałuje na wygląd skóry, zapobiega wadom wrodzonym i pomaga przeciwdziałać niedokrwistości.
- Żółtka zawierają także cenne pierwiastki niezbędne dla organizmu, np.: żelazo, magnez, cynk, selen, wapń, potas, miedź, fosfor i sód. Jajka są również źródłem pełnowartościowego i łatwo przyswajalnego białka.
- Ponadto żółtko jajka zawiera lecytynę, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania systemu odpornościowego oraz układu nerwowego i pokarmowego. Korzystnie wpływa na koncentrację i pamięć. Zmniejsza napięcie nerwowe i minimalizuje skutki uboczne powstałe na skutek depresji. Ponadto lecytyna bierze udział w procesie trawienia tłuszczów, chroni przed marskością wątroby i tworzeniem się kamieni żółciowych. Odgrywa znaczącą rolę w procesie przemiany materii. Przyczynia się do regeneracji komórek i tkanek mózgu oraz chroni ścianki żołądka. Ze względu na to, że jest składnikiem błon komórkowych, można powiedzieć, że chroni właściwie każdą komórkę. Istotny jest też fakt, że obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Poza tym korzystnie wpływa na stan mięśni i opóźnia procesy starzenia organizmu. Dzięki rozrzedzaniu krwi przeciwdziała miażdżycy i zawałowi. Pomaga nawet w walce z toksynami. Wspomaga wchłanianie witamin A, D i E. Ponadto zalecana jest osobom z zaburzeniami maniakalno-depresyjnymi i chorobą afektywną dwubiegunową oraz z innymi zaburzeniami psychicznymi. Wpływa też korzystnie na sprawność seksualną mężczyzn oraz zwiększenie płodności.
Tak wielką ilością korzyści dla zdrowia może się poszczycić niewiele produktów. Pozostaje tylko kwestia, czy wszystkie jajka są tak samo wartościowe dla organizmu. Otóż, niekoniecznie, bo zależy to, jak i czym była karmiona kura, w jakich warunkach była hodowana, jak były przechowywane jajka i czy w ogóle są świeże, co na pierwszy rzut oka niekoniecznie musi być widoczne.
Jakie jajka kupować?
W związku z powyższym, najlepiej kupować jajka od zaufanych gospodarzy, którzy hodują tzw. szczęśliwe kury, czyli z wolnego wybiegu. Określenie „szczęśliwe kury” nie wydaje się być specjalnie przesadzone, gdyż porównując ich żywot do życia kur hodowanych w ciasnych klatkach, w dodatku karmionych samą sztuczną paszą, często z zawartością GMO, to raczej nie trudno odpowiedzieć na pytanie, które z tych kur są szczęśliwsze i lepiej się czują. A jeśli kury z wolnego wybiegu czują się lepiej, to są zdrowsze, a tym samym ich produkty w formie jajek też są zdrowe, co wpływa również na ich smak.
Surowe? Na twardo czy na miękko?
Trzeba dodać, że zalecane są bardziej surowe jajka niż gotowane, gdyż zawierają więcej składników odżywczych. Jednakże ponieważ surowe jajka nie przez każdego są lubiane, dlatego są z reguły poddawane obróbce termicznej. Podczas ich gotowania lepiej patrzeć na zegarek i gotować na miękko – wtedy mamy szansę zachować więcej ich wartości odżywczych, niż gotując na twardo.
Warto wiedzieć, że spożywając jajka, zmniejszamy uczucie łaknienia, dlatego są one jak najbardziej wskazane dla diety odchudzającej.
Jak sprawdzić, czy jajka są świeże?
Wystarczy surowe jajka włożyć do naczynia z wodą – jeśli pozostają spokojnie na jego dnie, to znaczy, że są świeże, a jeśli unoszą się do góry, to lepiej zrezygnować z ich gotowania. Jeśli nie mamy pewności co do ich świeżości, najlepszym wyjściem będzie je rozbić i jeśli nie są podejrzanie mętne – zrobić z nich po prostu jajecznicę.
Formy spożywania jaj
Jajka mają w kuchni setki zastosowań, zatem jeśli nie chcemy poprzestać na jedzeniu ciągle jajek gotowanych, możemy wykorzystywać je do smażenia omletów, naleśników, przyrządzania rozmaitych deserów, pieczenia ciast, zapiekanek i wielu innych potraw tak, żeby nasze dania były urozmaicone. Można do tych jajecznych dań dodawać pieczarki, warzywa, awokado, makaron, majonez i wiele innych składników oraz przypraw, a przy wykorzystaniu innych dodatków, jajka będą smakować zupełnie inaczej.
