Słownik pojęć - Opakowania spożywcze

Puszka do napojów

Puszka do napojów - rodzaj opakowania, używanego w przemyśle spożywczym, głównie piwowarskim oraz napojów chłodzących do przechowywania napojów.

 

Historia
Pomysł wykorzystywania metalowych puszek do przechowywania napojów wywodzi się z USA z czasów prohibicji. Po jej zakończeniu w 1933 r. Gottfried Krueger, piwowar niemieckiego pochodzenia jako pierwszy rozlał testowo swoje piwo do 2000 puszek wyprodukowanych przez firmę American Can Co. Firma ta prowadziła wówczas zaawansowane badania nad nowymi powłokami wewnętrznymi, które nie powodowałyby reakcji chemicznych w zetknięciu z napojem, zachowywały jego smak i były dostosowane do zawartego w piwie i innych napojach dwutlenku węgla. Do tej pory metalowe puszki służyły głównie do przechowywania mięsa i warzyw jako racji żywnościowych dla wojska. Po dokonaniu niewielkich poprawek firma American Can Co. opatentowała linię do rozlewu piwa pod nazwą Keglined i 24. stycznia 1935 r. trafiło do sprzedaży piwo Krueger's Cream Ale oraz Krueger's Fines Beer z browaru Gottfried Krueger Brewing Company w Newark. Piwo to rozlane zostało do puszki o pojemności 0,33 l wyprodukowanej z blachy. Ważyła ona 100 gram czyli ok. 4 razy więcej niż nowoczesne puszki z aluminium.
W 1959 roku Ermal Cleon Fraze uzyskał w Urzędzie Patentowym USA patent (nr. 3.349.949) na wzór puszki, jaki znamy obecnie: z zawleczką (nazywaną kluczykiem) i nacięciem na wieczku ułatwiającym jej otwieranie. Na rynku cywilnym pierwsze napoje bezalkoholowe w takich puszkach - R.C. Cola i Diet-Rite Cola (obydwa wyprodukowane przez Royal Crown Cola) zaczęto sprzedawać w 1964 roku

 

Polskie puszki piwne
Pierwsza Polska puszka piwna
Pierwsze produkowane w Polsce piwo puszkowe pojawiło się na rynku w 1991 roku dzięki firmie Legpol rozlewającej w Okocimiu piwo. Inauguracja produkcji piwa w puszkach 0,33 litra miała miejsce 26.02.1991 roku, co zostało uwiecznione poprzez umieszczenie na denku pierwszej partii puszek napisu ,,INAUGURACJA 26.02.1991?. Krótko wcześniej piwa z Okocimia były rozlewane do puszek w Austrii. Następnie do sklepów trafiły puszki piwa z rozlewni RIC, która puszkowała piwa browaru w Szczecinie pod własnymi markami. W dalszej kolejności pojawiły się puszkowane piwa: Żywiec, Krakus, Tatra, Warka, Okocim Zagłoba oraz Łódzki Spezial Bier. Wymienione piwa produkowane były początkowo tylko w puszkach 0,33 litra, dopiero po kilku miesiącach trafiły do sklepów puszki o pojemności 0,5 litra.
Same puszki początkowo sprowadzane były na potrzeby polskich linii produkcyjnych z zagranicy. Jednak na wiosnę 1994 roku powstała Fabryka Puszek Napojowych Can-Pack w Brzesku, a kilka miesięcy później pod Radomskiem została otwarta fabryka Continental Can Poland należąca do niemieckiego koncernu Schmalbach-Lubeca. Od tego czasu przejeły one praktycznie cały polski rynek, a nawet większą część swojej produkcji przeznaczały na eksport.
Produkcja
Puszki produkuje się metodą DWI (draw and wall ironing). Najpierw z blachy grubości około 0,3 mm wytłaczane są kubki. Następnym etapem jest przetłaczanie, w wyniku którego średnica puszki zmniejsza się, a ścianki boczne są wydłużane i pocieniane. Kolejny etap to profilowanie dna puszki, obcięcie górnej krawędzi, mycie i lakierowanie. Następnie formowana jest szyjka, której średnica jest mniejsza niż średnica puszki oraz formowany jest kołnierz służący do zamocowania wieczka. Po napełnieniu puszki napojem następuje zamknięcie wieczka na podwójną zakładkę. Do otwarcia puszki służy zawleczka, której jeden koniec podnosimy do góry. W tym momencie drugi koniec na zasadzie dźwigni naciska osłabiony, nacięty fragment wieczka, wciskając go do wnętrza puszki.

 

Recykling
Puszki do napojów wykonane z aluminium nadają się recyklingu. Wiele firm zajmujących się obrotem surowcami wtórnymi prowadzi ich skup.
W Polsce odzyskuje się stosunkowo dużo puszek aluminiowych (powyżej 50% w 2005 roku). Polska już dziś spełnia zalecenia Unii Europejskiej przewidywane do wdrożenia w krajach członkowskich do roku 2012. Zawdzięczamy to po części samorządom, które w wielu gminach uwzględniają puszki aluminiowe w programie segregacji surowców wtórnych. Przyznać jednak należy, że duży udział w tak wysokim procentowo recyklingu ma bezrobocie, gdyż ceny skupu puszek są atrakcyjne dla osób pozbawionych pracy.
Istnieją też identycznego wzoru i pojemności puszki stalowe. Z aluminium jest w nich wykonane jedynie wieczko z zawleczką do otwarcia puszki. Puszki stalowe niezbyt dobrze nadają się do recyklingu, z uwagi na fakt, że są wykonane z dwóch różnych metali, których rozdzielenie jest ekonomicznie nieopłacalne.

 

Ciekawostki
W Rosji i niektórych państwach byłego ZSRR w handlu dostępne są alkohole wysokoprocentowe (wódki) w puszkach aluminiowych.
W Japonii w puszkach sprzedaje się skroplone świeże powietrze o temperaturze -191 stopni Celsjusza. Jest to poszukiwany towar zwłaszcza w aglomeracji tokijskiej.
W Danii obrót puszkami aluminiowymi i stalowymi jest prawnie zabroniony, produkowane są tam one jedynie na eksport.

W Polsce pod koniec lat 70. i w latach 80. XX w. popularne było kolekcjonowanie puszek po napojach, niedostępnych wówczas na rodzimym rynku. Był to jeden z przejawów fascynacji Europą Zachodnią w okresie PRL-u.

Pierwsze puszki (stosowane były przez bardzo wiele lat) miały otwarcie, które po otwarciu puszki stanowiło osobną małą blaszkę z kółkiem i dość masowo zaśmiecało środowisko. Po tym jak okazało się, że giną od tego ryby, które połykały blaszki myśląc, że to mała rybka, konstrukcja puszki została zmieniona na taką, jaką znamy obecnie - zawleczka pozostaje po otwarciu przy puszce. Jednak w krajach Bliskiego Wschodu rynek okazał się konserwatywny i w dalszym ciągu używane są tam puszki starego typu.